خصوصیات چینی و سرامیک

 

در حال حاضر سرامیک بخش وسیعی از صنایع مختلف معاصر را در برمی گیرد. در عین اینکه این صنعت به قدمت اولین تمدن بشری است ولی اکنون محصولات سرامیکی یکی از مفیدترین پدیده هایی است که در پیشرفت علوم نقش مؤثری را بر عهده دارد.

محصولات سرامیکی دارای تنوع بسیار است. بعضی از آنها همواره مورد استفاده عموم قرار می گیرند و بعضی دیگر در رابطه با مصارف خاصی است که متخصصین از آنها بهره برداری می کنند.

ذیلاً تعدادی از محصولات مذکور ذکر می گردد:

الف- اشیاء هنری یا تزئینی مانند مجسمه- پلاک و غیره

ب- وسایل غذاخوری و لوازم آشپزخانه (Talbo ware)

ج- وسایل بهداشتی از قبیل دستشویی، وان حمام و غیره (Sanitary ware)

د- کف پوشها

هـ- کاشی ها

و- لوله های فاضل آب

ز- الماس های مصنوعی (Synthetic diamonds) مورد استفاده در لوازم صوتی

ح- قسمتی از مغزهای الکترونیکی (Memory Cells)

ط- بخشی از وسایل الکتریکی (مقره- پایه و ترمینال)

ی- شمع های ماشین (Spark Pluge)

ک- عایق ها و اجسام نسوز (Refractories)

ل- وسایل آزمایشگاهی مانند بوته ها، هاونگ های چینی و غیره

م- دندان های مصنوعی (Denture Ceramics)

ن- سنباده ها و ابزارهای برش (Abrasion resisting Ware) و غیره

فقط قسمتی از این مجموعه وسیع را تشکیل می دهند.

زمان ساخت سرامیک ها سالیان قبل و مقارن با رشد فکری انسان های اولیه و ایجاد نخستین تمدن های بشری بوده است.

بشر نخستین پس از شناخت محیط اطراف خودو کشف آتش شروع به ساختن ابزار، لوازم و اشیاء مورد نیاز خود کرد: در هم آمیختن آب و خاک و سخت شدن خمیره آنها بر اثر تبخیر مراحلی هستند که طبیعت به انسان آموخت. قدیمی ترین کشف بشر اولیه که بر اساس کاوش ها و دانستنی های ابتدایی او استوار بوده. همانا استفاده از حرارت آتش جهت سختی و استحکام اشیاء و اجسام گلی می باشد.

گرمای حاصله از حرارت آتش نه تنها باعث استحکام و سخت شدن اشیاء گلی می گردید بلکه گاهی اوقات بر حسب اتفاق تعدادی از آنها نیز بر اثر حرارت زیاد ذوب می شدند. زمانی که آتش فرو می نشست وجود قطعات ذوب شده و گاهی درخشان و سخت در خاکسترهای بر جای مانده انسان را متحیر و وادار به تفکر می نمود. به تدریج در اثر این گونه اتفاقات توجه بشر به ذوب مواد معدنی و نتیجتاً کشف فلزات جلب شد.

گرچه بشر با شناخت فلزات دریچه ای از دنیای تمدن را برخود گشود. ولی مشکل فرم دادن و نیز شکل گرفتن فلزات یکی از مسائلی است که انسان از همان ابتدا با آن برخورد نمود. در مقایسه با فلزات خاصیت شکل پذیری که از خمیره گل حاصل می گشت همواره باعث تقویت نیروی خلاقیت بشر می شد. این خصوصیت موجب می گردید که بتواند به آسانی شکل های مختلف را تجربه نموده و هر آنچه که می اندیشید عملاً بسازد حتی اکثر شکل های فلزی ابتدا از گل های طبیعی ساخته شده و پس از قالب گیری جهت شکل دادن فلزات از آنهااستفاده می گردیده است.

در این زمان است که اشیاء گلی آتش خورده و سخت به وفور در محیط زیست انسان یافت می گردد که از آن جمله می توان ظروف تهیه غذا و نگهداری آن، ابزارها، مجسمه ها آجر بناها و حتی تابوت ها و بسیاری دیگر را نام برد. کشف فلزات باعث گردید که صور، نقوش، طرز ساخت اجسام و اشیاء سرامیکی تغییرات اساسی و کلی پیدا کند و هنرمندان و صنعتگران آن زمان روش های جدیدی را در تولید و آفرینش اشیاء برگزیده و تجربه نمایند.

ویژگی هایی که در ساخت اشیاء سرامیکی وجود داشت موجب تداوم، تکرار و تکثیر آن وسایل گردید. به عبارتی دیگر هر آنچه که بشر می اندیشید می توانست بدون مانعی بسازد و این خود باعث اندوختن و انباشتن دانستنی ها و تجربیات فراوانی گشت. قرن ها قبل از طرح علوم فیزیکی و شیمیایی و حتی بیش از اقدام به کیمیاگری، انسان اولیه از این دانستنی ها و تجربیات بهره گرفته، به صورتی با علم و تکنیک سرامیک ها آشنایی پیدا کرده بود.

هم چنین نظری به محتوی فرم های اولیه و نقوش آنها نشان می دهد که بشر همواره از طریق ساخت و تزئین اجسام سرامیکی در جهت حس زیبایی دوستی، فلسفه ها و خلاقیت های هنری خود مدد گرفته، چنانکه فرهنگ، آداب ورسوم، عواطف و احساسات او همواره در تولید و خلق این اشیاء مؤثر بوده است.

به جهت گسترش صنعت سرامیک در مسیر بررسی و شناخت این اشیاء لازم به نظر می رسد که پس از مقدمه ذکر شده و تعاریف آینده نگاهی گذرا به تاریخ سرامیک انداختده و سپس به پژوهش در طبیعت، مواد خام درون آن و نیز بهره گیری از هر عنصر بپردازیم و آنگاه روش ها، تکنیک ها و سایر عوامل سازنده را بر اساس ساخت و تولید سرامیک ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.

 

فهرست مطالب:

پیشگفتار.......................................................................................................... 1

فرآورده های ویژه و سرامیكی تكنیكی .........................................................  8

دیرگدازه ها ...................................................................................................  8

فرآورده های زمخت .....................................................................................  11

فرآورده های ظریف .....................................................................................  11

ظروف خانگی ................................................................................................  12

كاشی ها ........................................................................................................  37

سرامیك های بهداشتی ..................................................................................  42

عایق ها ومقره های الكتریكی ........................................................................  45

تكامل صنعت سرامیك ..................................................................................  54

تكامل صنعت سرامیك در جهان ...................................................................  54

تكامل صنعت سرامیك در ایران ...................................................................  68

پیشگفتاراستاندارد چینی ...............................................................................  85

ظروف چینی غذا خوری – ویژگیها و روشهای آزمون ...............................  87

فرآورده های سرامیكی ................................................................................  89

چینی ..............................................................................................................  91

انو اع چینی غذا خوری .................................................................................  91

نمونه برداری ................................................................................................  91

آزمون های فیزیكی .......................................................................................  93

آزمون مقاومت در برابر تغییر ناگهانی دما ..................................................  98

آزمون قابلیت نور گذاری ............................................................................  106

سختی ..........................................................................................................  109

آزمون های شیمیایی ...................................................................................  112

آزمون پایداری لعاب و دكور ظروف غذا خوری در برابر شستشو ...........  122

آزمون های چشمی و درجه مرغوبیت ........................................................  124

تاثیروتوزیع اندازه ذرات بر خواص دوغاب سرامیك................................... 132

اطلاعات مربوط به اندازه ی ذرات ............................................................... 133

رئولوژی دوغابها.......................................................................................... 136

فاز جامد موجود در دوغابها......................................................................... 138

توزیع اندازه ی دانه رئولوژی دوغابها......................................................... 139

دوغابهای الومینا............................................................................................ 140

دوغاب های كوارتز....................................................................................... 142

دوغاب های بدنه سفید.................................................................................. 142

ساختمان فلوكول در دوغاب های ریخته گری تجاری.................................. 145

سرعت ریخته گری در ارتباط با اندازه سطح ذره........................................ 147

ویسكوزیته سوسپانسیون های دیسپرز........................................................ 149

ویسكوزیته دوغاب های تهیه شده از پودرهایا مخلوط های لكوئیدی.......... 152

رئولوژی سیستم های كوا گوله.................................................................... 153

خلاصه بحث.................................................................................................. 155

بررسی عیوب حاصله بر روی قطعات تولیدی پرس ...................................  161

تحقیق برروی بدنه های چینی با سیلیس بالا ...............................................  164

مواد خام ......................................................................................................  165

مراحل آزمایش نمونه ها .............................................................................  166

نتایج و بحث .................................................................................................  168

انبساط حرارتی ............................................................................................  169

جذب آب ودانسیته بدنه ها ..........................................................................  170

استحكام خمشی بدنه ها ..............................................................................  170

سفیدی و شفافیت بدنه .................................................................................  172

مشاهده نمونه ها با استفاده از میكروسكوپ الكترونیكی ............................  174

نتیجه گیری ..................................................................................................  175

منابع و مآخذ ...............................................................................................  176